DZIEJE KATECHEZY

Poznanie historii katechezy:

- pozwala głębiej wniknąć w jej naturę oraz lepiej poznać jej funkcje w całokształcie misji Kościoła;

- uświadamia jej potrzebę i nieodzowność w życiu Kościoła;

- pozwala dostrzec ciągłość posługi katechetycznej w dziejach Kościoła;

- zabezpiecza przed popełnianiem błędów poprzedników;

- pozwala owocnie wykorzystywać ich osiągnięcia.

Ważne okresy w dziejach katechezy:

1. Jezus Chrystus jako Katecheta

2. Katecheza w czasach apostolskich

3. Katecheza epoki patrystycznej

4. Św. Augustyn i De catechizandis rudibus (399 r.)

5. Katecheza w Średniowieczu

6. Katecheza po Soborze Trydenckim

7. Katecheza w Oświeceniu

8. Neoscholastyka i katecheza w XIX wieku

9. Kierunki katechetyczne w XX wieku

10. Katecheza w Polsce w XX wieku

KIERUNKI KATECHETYCZNE XX WIEKU
Kierunek	Dydaktyczny	Pedagogiczny	Kerygmatyczny	Antropologiczny
Hasło	ważna metoda!	ważny uczeń!	ważna treść - kerygma!	ważny człowiek i jego problemy!
Czas	początek XX wieku	okres międzywojenny	1930-1960 (w Polsce od 1960)	od 1962 roku
Przedstawiciele (Polska)	Walenty Gadowski Wincenty Zaleski (później)	Zygmunt Bielawski Józef Boczar	Franciszek Blachnicki Jan Charytański	Mieczysław Majewski Roman Murawski
Cel	Wiara przez wiadomości	rozwiązywanie religijnych problemów	odpowiedź na Boże wezwanie	dojrzała postawa wiary otwartej na świat
Treść	streszczona teologia	problemy katechizowanych	Objawienie, kerygmat	codzienne doświadczenia
Metoda	monachijska – stopni formalnych	stopni formalnych opartych o proces myślenia	otwarcie na słowo Boże; Dzielenie się Ewangelią	Dialog; Ewangeliczna Rewizja Życia
Struktura	1. Przygotowanie 2. Pogląd(y) 3. Wyjaśnienie 4. Utrwalenie 5. Zastosowanie	1. Zetknięcie z trudnością 2. Określenie jej 3. Hipotezy rozwiązania 4. Wnioski do działania 5. Działanie	1. Obwieszczenie słowa 2. Wspólnotowe rozważenie 3.Urzeczywistnienie słowa (działanie)	1. Doświadczenie (widzieć) 2. Interpretacja w świetle Objawienia (ocenić) 3. Odpowiedź (działać)
Rola katechety	nauczyciel z autorytetem	przewodnik duchowy	herold, posłany, świadek	świadek i przyjaciel

Wprowadzenie katechezy do szkoły w 1990 r. wywołało liczne dyskusje. Wysuwano wiele argumentów przemawiających „za” albo „przeciw” katechezie szkolnej (szkolnemu nauczaniu religii katolickiej). Niektóre z tych argumentów zdezaktualizowały się (np. teza o zwiększeniu się nietolerancji w szkole), inne nabrały większego znaczenia (np. problem zeświecczenia katechezy). Rozmowy wokół szkolnej lekcji religii przy różnych okazjach wciąż na nowo są i będą podnoszone. Ważne jest, by katecheci sami mieli jasne stanowisko i – dostrzegając problemy – umieli jednocześnie sobie i innym uzasadnić znaczenie takiej działalności. Najważniejsze z tych argumentów zostały zestawione poniżej.

Argumenty „przeciw” szkolnej katechezie:

religia straci swój sakralny charakter (banalizacja problematyki, trudność przeżycia w szkole doświadczenia religijnego, sprowadzenie katechezy do roli przedmiotu, katechety do funkcji nauczyciela, „jakość przejdzie w ilość”),
instytucjonalny przymus spowoduje lekceważenie katechezy,
negatywne oceny szkoły wpłyną na jakość katechezy,
zmniejszy się dojrzałość w decydowaniu o udziale w katechezie,
powiększy się niebezpieczeństwo dezintegracji parafii jako środowiska wychowawczego,
brak styczności dzieci i młodzieży z własną parafią,
brak właściwego przygotowania organizacyjnego i kadrowego,
brak przygotowania teologicznego i dydaktycznego katechetów,
zniszczenie wieloletniego dorobku katechezy parafialnej,
zbytnie uzależnienie finansowe od władz świeckich,
większe problemy organizacyjne dla szkół,
„szkoła nie jest miejscem religijnego wychowania”.

Argumenty „za” szkolną katechezą:

większy wysiłek i solidniejsza formacja katechetów,
większe możliwości zatrudnienia teologów świeckich,
większa stymulacja poziomu dydaktycznego katechezy,
wkomponowanie w inne zajęcie, systematyczność i punktualność,
lepsza baza dydaktyczna (programy, podręczniki, pomoce itd.),
zwiększone bezpieczeństwo katechizowanych,
„odciążenie” parafii („duszpasterze do duszpasterstwa”),
zwiększony zasięg (98% szkoły podstawowe i ok. 90% średnie),
przeciwdziałanie na szerszą skalę ignorancji religijnej,
większa szansa na jedność środowisk wychowawczych (rodziny, szkoły i Kościoła),
prawo rodziców do religijnego wychowania własnych dzieci,
prawo uczniów do takiej formy nauczania i wychowania.