KATECHETYKA FUNDAMENTALNA

2. Katecheza w czasach apostolskich

            Katechezę apostolską dokumentują księgi Nowego Testamentu (Dzieje Apo­stolskie i listy). Ewangelie, zanim zostały spisane, stanowiły pewną całość nauki, przekazywaną ustnie i mającą już strukturę katechetyczną. „Ewangelią katechety” nazywano przekaz według św. Mateusza, a „Ewangelią katechu­mena” według św. Marka (CT 11).

            Katecheza Apostołów była głoszeniem Jezusa („I nie ma w żadnym in­nym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego zbawie­nia, w którym moglibyśmy być zbawieni” – Dz 4,12) oraz zwiastowaniem Kró­le­stwa Bożego (Dz 28,31).

            Głoszenie Ewangelii utożsamiało się z kazaniem misyjnym, z ewange­lizacją. Katecheza apostolska skierowana była do dorosłych i wyma­gała dojrza­łej decyzji. Zmierzała do opowiedzenia się za Chrystusem i do na­wrócenia słu­chaczy.

            W treści i formie była zróżnicowana: skierowana do tłumów i do pojedyn­czych osób, inaczej głoszono ją do Żydów, inaczej do pogan. Żydów, przygo­towanych przez wiarę Starego Testamentu, wzywano do uznania Chry­stusa jako zapowiedzianego i oczekiwanego Mesjasza. Po wyznaniu wiary mo­gli natych­miast przyjąć chrzest (por. Dz 2,14-41). Głosząc Ewangelię poganom (krąg my­śli greckiej i rzymskiej), trzeba było wpierw doprowadzić ich do uzna­nia jedy­nego Boga, przyjęcia prawdy o bóstwie Chrystusa oraz pouczyć o chrześci­jań­skim prawie moralnym.

            Zasadnicze elementy katechezy apostolskiej stanowiły: oznajmienie o Bo­gu – Stwórcy nieba i ziemi i wszystkich istot; wyrzeczenie się bałwochwal­stwa; ukazanie drogi życia, prowadzącej do zbawienia, i drogi śmierci jako drogi grze­chu, prowadzącej na wieczne potępienie; wezwanie do uznania Boga i do przyjęcia chrztu, jako warunku uzyskania odpuszczenia grzechów i przez Chrys­tusa otrzymania szczęścia wiecznego. Poszczególne części katechezy ko­respondowały z artykułami Symbolu: Bóg Stwórca, Chrystus Zbawiciel, od­puszczenie grzechów, życie wieczne.

            Zwieńczeniem głoszenia i przyjęcia Dobrej Nowiny był chrzest. Przygo­towa­nie do chrztu obejmowało wówczas kolejne etapy:

1. dalsze – uprzednie życie w religijności żydowskiej
2. bliższe – bardzo krótkie – zawierało pouczenie w wierze (Filip opowie­dział mu Dobrą Nowinę o Jezusie), wiara i nawrócenie przejawiały się w różnych znakach zewnętrznych („Paweł nic nie jadł, nic nie pił, nie widział”), występo­wał poręczyciel (Filip, Piotr),
3. chrzest,
4. wprowadzenie do wspólnoty.

            Wyjątkowe dla katechezy apostolskiej było składanie naocznego świa­dec­twa („widzieliśmy”, „dotykały nasze ręce”, „świadczymy”) poparte widocz­nym działaniem Bożym: „Wiele znaków i cudów działo się przez ręce Aposto­łów” (Dz 2,43).

            Apostołowie dzielili się z innymi posługą apostolatu. Nie tylko diakoni (np. Szczepan), lecz także zwykli chrześcijanie rozproszeni na skutek prześla­dowania „przechodzili z miejsca na miejsce głosząc słowo” (Dz 8,4). Ucznio­wie Jezusa przekazali swoim następcom zadanie nauczania (CT 11).