KATECHETYKA FUNDAMENTALNA

6. Katecheza po Soborze Trydenckim

            Sobór Trydencki (1545-1563) położył duży nacisk na ożywienie religijno­ści i na formację doktrynalną. Wyrazem tego były dokumenty i postanowienia:

Ø      Dekret „De reformatione” – proboszczowie w niedziele i święta mieli da­wać systematyczny wykład wiary, moralności i udzielać wyjaśnień na temat obrzędów liturgicznych. Stąd ukształtowało się kazanie jako podstawowa forma nauczania wiary (kazania katechizmowe);

Ø      w czasie XXIV sesji Soboru podkreślono konieczność katechizacji dzieci przynajmniej w niedziele i święta. Nastąpił wyraźny wzrost za­intereso­wania systematycznym wychowaniem religijnym dzieci (odpo­wiedź na refor­mację). Jest to początek instytucjonalnej katechezy dzieci.

            Pojawiła się konieczność opracowania katechizmów. Powstały kolejno:

§         trzy katechizmy Piotra Kanizjusza SJ: 1555 r. – wielki Summa doctri­nae chri­s­tia­nae (obszerny wykład nauki chrześcijańskiej w formie pytań i od­po­wie­­dzi, liczne cytaty z Biblii i Ojców Kościoła), 1556 r. – mały kate­chizm (skrót), 1559 r. – Catechismus minor (dla starszych dzieci i mło­dzieży). W 1570 r. Jakub Wujek dokonał przekładu na język polski. Katechizmy te prezentowały po­zytywny wykład nauki, bez jawnych pole­mik z protestantyzmem.

§         Katechizm Rzymski (1566 r.) zaaprobowany przez Piusa V; komisji prze­wod­niczył św. Karol Boromeusz. Polski przekład ukazał się już w 1568 r. Po­zytywny wykład wiary, bez polemiki. Zaadresowany do duszpasterzy.

§         dwa katechizmy Roberta Bellarmina SJ: 1597 r. – mniejszy dla dzieci, 1598 r. – większy dla katechetów. Charakterystyczne: formuły i wyliczenia, ukierunkowanie na memoryzację, pouczenia moralne i obronę wiary. Kate­chi­zmy cieszyły się wielką popularnością. Papież Urban VII zalecił je jako pod­ręcznik do katechezy misyjnej. W Polsce na tej podstawie powstał kate­chizm biskupa M. Szyszkowskiego z Łucka 1605 r. (do XIX w. 27 wydań po polsku).

Charakterystyka katechezy potrydenckiej:

• pojawienie się podręcznika (katechizmu), który trafił do ludzi,
• polemika antyprotestancka, intelektualizm,
• systematyczna katechizacja dzieci,
• akcent na wiedzę i znajomość katechetycznych sformułowań,
• metoda – wyjaśnianie, ilustracja przykładami, memoryzacja,
• słaby związek katechezy z Pismem świętym.