KATECHETYKA FUNDAMENTALNA |
PODSTAWOWE POJĘCIA KATECHETYKI Każda dyscyplina naukowa, w tym także katechetyka, posiada własną terminologię. Z jednej strony – rozwijając daną dziedzinę wiedzy – trudno jest operować wyłącznie pojęciami ogólnymi, z drugiej jednak – należy strzec się mnożenia terminów i posługiwania się określeniami niezrozumiałymi. W celu przynajmniej podstawowego uporządkowania pojęć katechetycznych proponuje się poniższą terminologię. KATECHEZA (katechizacja) - gr. katecheo – „wołać z góry”, „wywoływać echo”; - gr. katechein – „odpowiadać”, „pouczać ustnie”, „nauczać”; - jedna z form posługi słowa w Kościele; - działalność eklezjalno-duszpasterska; - „forma pozaliturgicznego przepowiadania Chrystusa i Ewangelii w celu rozwoju wiary” (M. Majewski), - „pouczenie w wierze, żywy przekaz prawd wiary oraz treści tego przekazu” (R. Murawski), - ogólnie – „jest wychowaniem w wierze dzieci, młodzieży i dorosłych, a obejmuje przede wszystkim nauczanie doktryny chrześcijańskiej, przekazywane na ogół w sposób systematyczny i całościowy, dla wprowadzenia wierzących w pełnię życia chrześcijańskiego” (Jan Paweł II, CT 18); - „całość wysiłków podejmowanych w Kościele, by formować uczniów i pomagać ludziom wierzyć, że Jezus jest Synem Bożym, ażeby przez wiarę mieli życie w Jego imię, by wychowywać ich i kształtować w tym życiu i w ten sposób budować Ciało Chrystusa” (CT 1, KKK 4). NAUKA (LEKCJA) RELIGII - rozumienie tego pojęcia nie jest jednoznaczne (jaka religia? jakie religie?); - forma nauczania-uczenia się religii; - skoncentrowana przede wszystkim na wiedzy religijnej; - prawne określenie dotyczące procesu nauczania-uczenia się treści religijnych; - do Soboru Watykańskiego w krajach chrześcijańskich termin używany zamiennie z „katechezą”, współcześnie nie zawsze z nią utożsamiana; - w szkole polskiej istnieje prawna możliwość prowadzenia katechezy. EWANGELIZACJA - z gr. euangelidzein – „głosić Ewangelię – Dobrą Nowinę o zbawieniu”; - głoszenie Ewangelii celem wzbudzenia wiary i nawrócenia; - „pokazywanie Chrystusa Pana tym, którzy Go nie znają” (Paweł VI). RELIGIA - zewnętrzny fenomen uwidaczniający stosunek człowieka do Boga; - dwa aspekty, które w katechezie nie powinny być rozdzielone (DOK 92): subiektywny: wiara osobista (fides qua), religijność, religijny akt osoby, „przylgnięcie do Boga”, „powierzenie, oddanie się słowu Bożemu”; obiektywny: treści wiary (fides quae), doktryna, wiedza, treść Objawienia. RELIGIJNOŚĆ - przeżywanie religii przez konkretnego człowieka; - człowiek jest istotą religijną, zdolną do transcendencji, o własnych siłach może dojść do przeświadczenia o istnieniu Boga (filozofia Boga), reszta jest łaską – Bożym darem. KERYGMAT - z gr. kerygmat – „proklamacja, przepowiadanie, zwiastowanie, ogłoszenie”; - „uroczysta i publiczna proklamacja zbawienia dokonanego w Jezusie ukrzyżowanym i zmartwychwstałym, połączona z wezwaniem do nawrócenia, wiary i chrztu” (J. Szpet). KATECHETA (katechista) - człowiek powołany przez Boga, sługa słowa Bożego, wysłannik Kościoła i świadek wiary, „który – przez uczestnictwo w życiu katechizowanych – wyzwala wolną decyzję do trwałego dialogu z Bogiem i życia w miłości chrześcijańskiej z innymi” (M. Majewski). NAUCZYCIEL RELIGII - osoba ucząca religii – pojęcie nieprecyzyjne (por. lekcja religii); - jego podstawowym zadaniem jest przekaz wiedzy religijnej. ŚRODOWISKO KATECHETYCZNE - „otoczenie, miejsce, zespół warunków i czynników, tak rzeczowych jak i osobowych, które przyczyniają się do owocnego prowadzenia katechezy” (M. Majewski); - trzy zasadnicze środowiska katechetyczne to rodzina, parafia i szkoła, współcześnie mówi się także o katechezie w grupach i ruchach religijnych. KORELACJA W NAUCZANIU - „łączenie treści należących do różnych przedmiotów nauczania” (J. Szpet).
|